RNA to kluczowa maszyneria w naszych komórkach

Autorka: Monika Lamparska-Przybysz, Kierownik ds. Współpracy Nauka – Biznes

Rybosomy, które są „maszynami” odpowiadającymi za produkcję białek w komórce, są zbudowane z rybosomalnego RNA (rRNA) i białek.

Obecnie występujące w komórkach rybosomy to skomplikowana maszyna molekularna służąca do produkcji białek. Rybosom rozszyfrowuje informację genetyczną zawartą w mRNA i przekłada ją na białko w procesie translacji. Translacja (łac. translatio, tłumaczenie) to proces syntezy łańcucha białek na matrycy mRNA. Odbywa się w cytoplazmie lub na błonach siateczki śródplazmatycznej szorstkiej. Proces ten jest katalizowany przez rybosom obejmujący swoimi podjednostkami przesuwającą się nić mRNA. Podczas translacji dochodzi do połączenia się aminokwasów w łańcuchy polipeptydowe. Podjednostki rybosomu są ze sobą połączone tylko podczas translacji. Translacja na jednej cząsteczce mRNA może być prowadzona przez wiele rybosomów równocześnie.

O ile jednak mechanizm syntezy białek został dość dokładnie poznany, o tyle naukowcy długo głowili się nad tym skąd biorą się w organizmie białka wchodzące w skład rybosomów. Wszystkie rozważania tej kwestii prowadzą do problemu analogicznego do ‘co było pierwsze – jajko czy kura?’. W jaki bowiem sposób powstały białka rybosomów skoro nie istniała jeszcze maszyneria w teorii odpowiedzialna za syntezę wszystkich łańcuchów polipeptydowych. Niektóre badania wskazują, że rRNA w rybosomie ewoluowały na długo przed białkami rybosomalnymi. Hipoteza świata RNA zakłada, że rybosomalne RNA powstało przez przypadek kiedy jeden RNA chwycił się innego RNA a następnie „łapiąc” aminokwasy, utworzyły pierwsze białko.

Źródło: OpenStax Biology.