Znamy laureatów XX edycji konkursu badawczego Naukowej Fundacji Polpharmy

Na konkurs wpłynęły 22 wnioski projektów badawczych. Rada Naukowa na podstawie recenzji i oceny własnej obejmującej dotychczasowy dorobek Autora, oryginalność i innowacyjność projektu, ustaliła listę rankingową i przedstawiła ją zarządowi Fundacji, który zdecydował o przyznaniu 2 grantów:

1. Dr hab. n. med. Tomasz Skirecki – Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego Zakład Cytologii Klinicznej i Pracownia Cytometrii Przepływowej w Warszawie.

Temat:  „Włóknienie płuc w przebiegu COVID-19: opracowanie nowego modelu in vivo i poznanie roli osi inflamasom-TGF-β1-perycyty w patomechanizmie włóknienia”.

Koszt realizacji projektu: 586 320 zł.

2. Dr hab. Anna Wardowska – Katedra i Zakład Fizjopatologii, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Gdański Uniwersytet Medyczny

Temat: „Układ immunologiczny pacjentów z nerkową postacią tocznia rumieniowatego układowego po przebytej infekcji SARS-CoV-2”.

Koszt realizacji projektu: 518 400 zł.

Łączny koszt realizacji ww. projektów: 1 104 720  zł.

Rada Naukowa i zarząd Fundacji serdecznie gratulują laureatom XX edycji konkursu.

Streszczenie

„Włóknienie płuc w przebiegu COVID-19: opracowanie nowego modelu in vivo i poznanie roli osi inflamasom-TGF-β1-perycyty w patomechanizmie włóknienia”.

Pandemia wirusa SARS-CoV2 i wywoływanej przez nią choroby COVID-19 stała się aktualnie największym wyzwaniem opieki zdrowotnej na całym świecie. Dominującym objawem ciężkiej postaci COVID-19 jest ostra niewydolność oddechowa w przebiegu zapalenia płuc wymagająca wentylacji mechanicznej lub terapii pozaustrojowych. Ostra niewydolność oddechowa jest główną przyczyną zgonów w przebiegu COVID-19. Wykazano, że w ciężkim przebiegu COVID-19 dochodzi do masywnego włóknienia płuc. Nawet po przechorowaniu ciężkiej postaci COVID-19 pacjenci cierpią na liczne dolegliwości związane z obniżeniem wydolności układu oddechowego i u części z nich stwierdza się w badaniach radiologicznych i czynnościowych cechy włóknienia. Prawdopodobnie u części z tych chorych włóknienie płuc pozostanie schorzeniem przewlekłym ograniczającym jakość życia.

W niniejszym projekcie planowane jest  stworzenie nowego, niezakaźnego modelu włóknienia płuc wywołanego przez białka wirusa SARS-CoV2. Model ten umożliwi zarówno bezpieczną pracę jak i szybką adaptację do badania nowych wariantów wirusa. Po scharakteryzowaniu modelu i zmian zapalnych i włóknienia w płucach będzie można poznać mechanizm odpowiedzialny za rozwój włóknienia płuc w COVID-19, udział poszczególnych typów komórek oraz rolę odpowiedzi zapalnej w tym procesie.

Planowane jest przeprowadzenie prób wykorzystania dostępnych leków do hamowania rozwoju włóknienia płuc w opracowanym modelu. Wyniki badań dostarczą nowych narzędzi badawczych, przyczynią się do poznania mechanizmów rozwoju włóknienia płuc i mogą wskazać leki przydatne w zabieganiu rozwoju włóknienia płuc w przebiegu COVID-19.

Dr hab. n. med. Tomasz Skirecki, aktualnie zatrudniony jest na stanowisku profesora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, gdzie kieruje Pracownią Cytometrii Przepływowej oraz Zakładem Cytologii Klinicznej. Jest także czynnym lekarzem anestezjologiem.

Urodził się w 1987 roku. W 2012 r. ukończył II Wydział Lekarski na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. Od 2006 r. związany z Zakładem Cytologii Klinicznej CMKP, gdzie pod opieką prof. dr hab. Jerzego Kawiaka i dr Grażyny Hoser obronił z wyróżnieniem w 2015 r. pracę doktorską zatytułowaną „Ludzkie hematopoetyczne komórki macierzyste w sepsie”. Od 2020 r. specjalista anestezjologii i intensywnej terapii. W 2021 r. otrzymał stopień doktora habilitowanego na podstawie dzieła „Narządowa, a systemowa odpowiedź układu odpornościowego w sepsie”. Jego zainteresowania badawcze dotyczą głównie immunopatologii sepsy i ciężkich zakażeń. Kierował łącznie czterema grantami przyznanymi przez Narodowe Centrum Nauki. Prowadzi liczne współprace naukowe zarówno w kraju jak i zagranicą. Jest członkiem zarządu European Shock Society i aktywnym członkiem innych towarzystw naukowych. Poza współautorstwem publikacji oryginalnych i poglądowych, jest także współautorem podręczników z zakresu intensywnej terapii.

Streszczenie

„Układ immunologiczny pacjentów z nerkową postacią tocznia rumieniowatego układowego po przebytej infekcji SARS-CoV-2”.

Toczeń rumieniowaty układowy (SLE – ang. systemic lupus erythematosus) jest systemową chorobą autoimmunologiczną, której objawy mogą dotyczyć każdego narządu, przy czym najczęstszą manifestacją są zmiany w nerkach. SLE jest chorobą wynikającą z nieprawidłowego działania układu odpornościowego, który atakuje własne tkanki. Pacjenci cierpiący na tę chorobę muszą przyjmować leki silnie hamujące działanie komórek immunologicznych. Skutkiem samej choroby jak i stosowanego leczenia jest osłabiona odpowiedź na czynniki infekcyjne. Co więcej, wykazano, że każda infekcja wirusowa u pacjenta z SLE wiąże się z nasileniem objawów choroby podstawowej. W świetle obecnego globalnego zagrożenia infekcją SARS-CoV-2, sytuacja pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi, w tym z SLE, wygląda niepokojąco. Pacjenci z SLE mogą znajdować się w grupie zwiększonego ryzyka samej infekcji SARS-CoV-2 jak również jej cięższego przebiegu. Z tego względu istotnym wydaje się poznanie wpływu infekcji SARS-CoV-2 na układ immunologiczny tych pacjentów.

Celem projektu jest zbadanie, jak infekcja wirusem SARS-Cov-2 wpływa na działanie układu immunologicznego u pacjentów z nerkową postacią tocznia układowego. Zamierzamy sprawdzić, jak zmienia się zachowanie komórek układu immunologicznego po kontakcie z wirusem oraz czy takie zmiany mają wpływ na przebieg choroby podstawowej.

Badaniu poddana zostanie krew od pacjentów z SLE. Jedną grupę będą stanowili pacjenci, którzy przeszli infekcję wirusem SARS-Cov-2. W drugiej grupie znajdą się pacjenci SLE, którzy nie mieli kontaktu z wirusem. Grupę kontrolną utworzą osoby zdrowe również bez wcześniejszego kontaktu z wirusem SARS-Cov-2. Materiał badawczy będzie pobierany od chorych 3-krotnie: w 3, 6 i 12 miesiącu po przejściu COVID-19. Pozwoli to na długoterminową analizę zmian indukowanych kontaktem z wirusem SARS-CoV-2 i wyciągnięcie wiążących wniosków o długofalowych skutkach przebytej infekcji.

Planowane jest przeprowadzenie szerokiej oceny fenotypu oraz aktywności limfocytów T i B, monocytów, komórek dendrytycznych oraz komórek NK za pomocą cytometrii przepływowej. Ponadto oceniona zostanie zdolność neutrofili i monocytów do produkcji wolnych rodników tlenowych, które powstają w kontakcie z patogenami, również metodą cytometrii przepływowej. Technologia Luminex posłuży natomiast do oceny stężenia wybranych cytokin, chemokin i czynników wzrostowych w surowicy pacjentów oraz do oceny poziomu specyficznych przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom wirusa SARS-CoV-2. Wykorzystując metody molekularne, w szczególności PCR w czasie rzeczywistym, oceniona zostanie aktywność transkrypcyjna badanych komórek i ustalony ich profil ekspresji genów.

Zakłada się, że uzyskane dane będą stanowić wartościowe źródło informacji zarówno dla naukowców nauk podstawowych, jak również dla klinicystów. Poznanie wpływu wirusa SARS-CoV-2 na układ immunologiczny chorych z SLE przybliży do poznania mechanizmów jego działania, zdefiniowania markerów rokowniczych oraz stworzy szansę na nakreślenie skutecznego schematu terapeutycznego w przypadku istniejących zaburzeń autoimmunologicznych.

Dr hab. Anna Wardowska jest absolwentką Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed. Obecnie pracuje na stanowisku adiunkta w Katedrze i Zakładzie Fizjopatologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. W kręgu Jej zainteresowań naukowych znajdują się patomechanizmy chorób autoimmunologicznych ze szczególnym uwzględnieniem zmian fenotypowych i molekularnych komórek układu immunologicznego. Wyjątkową uwagę skupia na mechanizmach immunologicznych biorących udział w patogenezie tocznia rumieniowatego układowego czy układowych zapaleń naczyń (vasculitis). Jest autorką i współautorką szeregu publikacji naukowych w renomowanych czasopismach naukowych z zakresu szeroko pojętej autoimmunologii oraz streszczeń zjazdowych prezentowanych na konferencjach krajowych i zagranicznych. Brała udział w badaniach z zakresu medycyny regeneracyjnej czy biologii komórek macierzystych i jest współautorką kilku patentów. Obecnie, w ramach współpracy z innymi jednostkami naukowymi, bierze udział w badaniach nad związkami biologicznie czynnymi, które mogą mieć zastosowanie w leczeniu chorób autoimmunologicznych. Prowadzi również zajęcia dydaktyczne dla studentów kierunku lekarskiego na Wydziale Lekarskim GUMed.